هر آنچه باید در مورد سوء هاضمه و قرص های موثر برای درمان آن بدانید
هر آنچه باید در مورد سوء هاضمه و قرص های موثر برای درمان آن بدانید
سوء هاضمه یکی از مشکلات گوارشی است که هر کسی ممکن است برای یک بار هم که شده آن را تجربه کند. احساس درد و سنگینی در معده بعد از صرف وعده‌غذایی از مهم‌ترین علائم این مشکل است. خوردن حجم خیلی زیاد مواد غذایی یا صرف غذای ناسالم می‌توانند دلایل ایجاد درد باشند. در این شرایط استفاده از یک داروی ضد اسید معده می‌تواند ناراحتی شما را کم‌تر کند؛ اما گاهی این درد و سنگینی به طور مداوم تکرار می‌شود و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد. در چنین شرایطی باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش درد و ناراحتی‌های ناشی از آن بود.
حدود 20 درصد از جمعیت جهان، مشکل سوء هاضمه را دارند. سیری زودرس، نفخ، حالت استفراغ، آروغ‌زدن، بازگشت اسید به مری، سوزش سر دل و درد در ناحیه بالای معده از دیگر علائمی است که بیماران مبتلا به این مشکل تجربه می‌کنند. علائم این بیماری همیشه بعد از صرف وعده‌غذایی احساس می‌شوند.
برای درمان بیماری، پزشکان با استفاده از روش‌های تشخیصی مثل آندوسکوپی سعی می‌کنند علل ایجاد علائم را پیدا کنند. تغییر سبک زندگی، پیروی از رژیم غذایی سالم و دوری از استرس و اضطراب از جمله توصیه‌های پزشکی برای درمان سوء هاضمه هستند.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در مورد این مشکل گوارشی و روش‌های درمان آن هستید، در ادامه این مقاله از سانا دراگ استور با ما همراه باشید.
سوء هاضمه چیست؟
سوء هاضمه به درد و ناراحتی بعد از صرف غذا گفته می‌شود. این بیماری یک اختلال مزمن است که در عملکرد مری، معده و ابتدای رود باریک مشکل ایجاد می‌کند. گاهی اوقات یک بیماری زمینه‌ای مثل زخم معده یا مشکلات عصبی می‌تواند دلیل این مشکل باشند؛ اما در 80 درصد مبتلایان، دلیل اصلی سوء هاضمه مشخص نیست. این موضوع باعث شده تا مشکل این 80 درصد، سوء هاضمه عملکردی (اختلال در عملکرد معده) هم گفته شود؛ یعنی هیچ مشکل یا تغییر در ساختار دستگاه گوارش وجود ندارد که علائم بیماری را توجیه کند.
افراد مبتلا به سوء هاضمه ممکن است برای چند دقیقه تا چند ساعت (3 تا 5 ساعت) بعد از غذاخوردن علائم بیماری را داشته باشند. از جمله مهم‌ترین این علائم باید به موارد زیر اشاره کرد:
- درد در قسمت بالایی شکم
- احساس سوزش
- سیری زودرس یا دیررس (احساس سیری بلافاصله بعد از خوردن غذا یا مدت‌ها بعد از آن)
- نفخ
- حالت تهوع
- آروغ‌زدن مداوم
- رگورژیتاسیون (غذا بعد از بلعیده‌شدن برمی‌گردد)
- رفلاکس اسید
توجه: گاهی اوقات حمله قلبی با سوء هاضمه اشتباه گرفته می‌شود. اگر علائم بالا همراه با تعریق، تنگی نفس، احساس سفتی و فشردگی در ناحیه بالای شکم همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود.
علت سوء هاضمه چیست ؟
درگذشته پزشکان، علت اصلی سوء هاضمه را زخم معده تشخیص می‌دادند؛ اما با پیشرفت روش‌های تشخیصی، وجود زخم معده در اغلب مبتلایان رد می‌شود. همان طور که گفتیم در حال حاضر هیچ دلیل مشخص و قطعی برای سوء هاضمه عملکردی وجود ندارد؛ اما تجربه پزشکان نشان داده است که برخی داروها، عادت‌های غذایی ناسالم، بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند در ایجاد این مشکل تأثیر مستقیم داشته باشند.
پرخوری، خوردن غذاهای خیلی چرب، مصرف فست‌فودها، سیگارکشیدن، مصرف نوشیدنی‌های الکلی و چاقی از دلایل موثر در ایجاد سوء هاضمه هستند. این عادت‌های ناسالم باعث ترشح بیش از حد اسید، التهاب معده یا بخش ابتدایی روده باریک (اثنی‌عشر) و ابتلا به هلیکوباکترپیلوری می‌شوند که باعث درد و ناراحتی‌های این مشکل گوارشی هستند.
وجود یک بیماری زمینه‌ای هم می‌تواند علائم این مشکل را ایجاد کند. یکی از بیماری‌های زمینه‌ای ضعف در ماهیچه‌های محل اتصال مری و معده (دریچه پیلور معده) است. این ضعف باعث برگشت اسید از معده به مری می‌شود. تحریک و التهاب بافت مری در نتیجه تماس با اسید معده باعث ایجاد سوء هاضمه می‌شوند. از دیگر بیماری‌های مزمنی که باعث ایجاد علائم این مشکل گوارشی می‌شوند باید به سنگ صفرا، سرطان معده و دیگر بخش‌های دستگاه گوارش اشاره کرد.
تغییر میکروبیوم روده (میکروب‌هایی که به طور طبیعی در روده وجود دارند) به دلیل مصرف داروهایی مثل آنتی‌بیوتیک هم می‌تواند یکی از دلایل ایجاد سوء هاضمه باشد.
در کنار همه این دلایل باید حساسیت‌های غذایی، مصرف برخی داروها، بارداری، مشکلات هورمونی، استرس، اضطراب و مشکلات عصبی را هم به‌عنوان دلایل ایجاد این مشکل بیان کرد؛ البته سوء هاضمه‌ای که به دلیل اضطراب یا مشکلات عصبی ایجاد می‌شود با سوء هاضمه عملکردی متفاوت است و به آن سوء هاضمه عصبی گفته می‌شود.
سوء هاضمه عصبی چیست؟
در برخی از موارد خاص، سوء هاضمه به دلیل تغییراتی در سیستم عصبی ایجاد می‌شود. در این سری از بیماران معمولاً التهابی در معده وجود ندارد و حساسیت بیش از حد اعصاب محیطی این عضو باعث ایجاد علائم می‌شوند. پزشکان، افراد مبتلا به سوء هاضمه عصبی را به سه گروه تقسیم‌بندی می‌کنند:
- اختلال در هضم به دلایل عاطفی: در این افراد، درد و ناراحتی در معده به دلیل مشکلی چون اضطراب ایجاد می‌شود.
- سوء هاضمه به دلیل خستگی: در این حالت به دلیل خستگی و آسیب به اعصاب، علائم و مشکلات گوارشی ایجاد می‌شوند. برخی از پزشکان اعتقاد دارند در این گروه از بیماران، اختلالات غدد درون‌ریز هم وجود دارد و علائم را تشدید می‌کند. برای درمان این بیماران استراحت بیشتر (به‌خصوص در روزهای تعطیل) و کاهش استرس باعث بهبود علائم می‌شوند.
- سوء هاضمه روانی: در این گروه از بیماران هیچ نشانه‌ای از مشکل در کار معده وجود ندارد؛ اما بیمار از علائم و درد در زیر قفسه سینه شکایت دارد. این مورد به دلیل افزایش حساسیت اعصاب معده اتفاق می‌افتد که باعث ترشح بیش از حد اسید می‌شود. باید بدانید که زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. ترس از غذاخوردن و چاق شدن علت اصلی ابتلای بیشتر زنان به این بیماری است. درمان این مشکل گوارشی با روان‌درمانی امکان‌پذیر است.
علائم سوء هاضمه عصبی
علائم سوء هاضمه عصبی به‌ندرت شدید هستند. درد در زیر قفسه سینه، احساس پری، نفخ شکم، آروغ‌زدن و احساس استفراغ از جمله این علائم هستند؛ البته استفراغ به‌ندرت اتفاق می‌افتد. باید بدانید که علائم می‌توانند در روزهای مختلف متفاوت باشند. این علائم تحت‌تأثیر رژیم غذایی نیستند و ارتباطی با نوع غذای بیماران ندارند.
چه روش‌هایی برای تشخیص سوء هاضمه وجود دارد؟
پزشکان با مشاهده علائم سوء هاضمه در بیماران دستور به انجام آزمایش‌های مختلفی می‌دهند. از جمله این آزمایش‌ها باید به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایش خون هلیکوباکترپیلوری
- عکس‌برداری اشعه ایکس از معده
- آزمایش مدفوع (تشخیص هلیکوباکترپیلوری)
- آندوسکوپی و نمونه‌برداری از بافت معده
در واقع بعد از انجام این آزمایش‌ها و سالم‌بودن نتایج آن‌ها متخصص با رد بیماری‌هایی مثل التهاب و زخم معده، سنگ صفرا و حتی سرطان دستگاه گوارش، بیماری سوء هاضمه را تشخیص می‌دهد.
بهترین روش‌های درمان سوء هاضمه کدام است؟
ازآنجایی‌که نمی‌توان هیچ دلیل مشخصی برای این مشکل گوارشی در نظر گرفت؛ درمان آن هم سخت و چالش‌برانگیز است. باتوجه‌به این موضوع، روش‌های استفاده شده برای درمان سوء هاضمه تنها به کاهش درد و بهبود علائم آن منجر می‌شوند و راه‌حل قطعی نیستند.
برای درمان سوء هاضمه چه غذایی بخوریم ؟
اولین راه‌حل برای درمان این مشکل گوارشی، تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی است. افراد مبتلا باید رژیم غذایی خود را به‌دقت تحت‌نظر بگیرند و غذاهایی که با مصرف آن‌ها علائم، حادتر می‌شوند را از رژیم غذایی خود حذف کنند. از جمله غذاهایی که معمولاً باعث افزایش درد و ناراحتی بیماران می‌شود باید به گوجه‌فرنگی، نعنا، مرکبات، فلفل، غذاهای چرب یا سرخ‌شده، نوشیدنی‌های الکلی، قهوه و مصرف بیش از حد شیر اشاره کرد.
از دیگر مواردی که به درمان سوء هاضمه کمک می‌کنند، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- اجتناب از خوردن وعده‌غذایی با حجم زیاد
- تقسیم غذا به وعده‌های کوچک و متعدد
- پرهیز از درازکشیدن بعد از خوردن غذا (حداقل به مدت دو ساعت)
- کاهش وزن
- بالابردن محل قرارگیری سر هنگام خواب به کمک تشک یا تخت (استفاده از بالش برای این کار موجب آسیب به کمر و گردن می‌شود)
بهترین قرص برای سوء هاضمه کدام است؟
برای درمان سوء هاضمه از داروهای مختلفی استفاده می‌شود که باید باتوجه‌به نظر متخصص مصرف شوند. عملکرد درمانی این داروها خنثی‌کردن اسید معده یا کاهش تولید آن است. در کنار داروهای شیمیایی استفاده از مکمل‌های گیاهی که حرکات گوارشی را افزایش می‌دهند می‌تواند باعث بهبود احساس پری و سنگینی شود. قرص‌های درمان سوء هاضمه در سه گروه زیر قرار می‌گیرند:
- داروهای خنثی‌کننده اسید معده: خنثی‌کننده‌های اسید معده یا ضد اسیدها معمولاً داروهای بدون نسخه هستند. ماده مؤثر این داروها کربنات کلسیم، بی‌کربنات سدیم و منیزیم تری سیلیکات است. زنان باردار و شیرده برای کنترل سوء هاضمه خود می‌توانند تنها از محصولات حاوی کربنات کلسیم استفاده کنند. استفاده از این داروها به مدت طولانی بدون مشورت با پزشک خطرناک است.
- داروهای مهارکننده ترشح اسید معده: این داروها از تولید اسید توسط سلول‌های مسئول این کار جلوگیری می‌کنند. این داروها باید با تجویز پزشک مصرف شوند. مهارکننده‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول شامل داروهایی مثل سایمتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین هستند. دسته دوم، شامل امپرازول، لانزوپرازول، پنتوپرازول و… است. این داروها باید با معده خالی حداقل نیم تا یک ساعت قبل از اولین وعده‌غذایی روزانه مصرف شوند تا تأثیر بیشتری داشته باشند. استفاده طولانی‌مدت از این سری از داروها خطر پوکی‌استخوان را افزایش می‌دهد.
- داروهای پرو کینتیک گیاهی: استفاده از ترکیبات گیاهی که باعث تنظیم حرکات گوارشی می‌شوند می‌توانند تا حد زیادی علائم بیماری را کاهش دهد. از جمله داروهای پرو کینتیک گیاهی باید به قرص دایجستیو اشاره کرد. قرص دایجستیو حاوی شیرین‌بیان، ختمی، رازیانه و زنجبیل است که باعث تقویت معده و افزایش حرکات گوارشی می‌شوند.
سخن آخر
استفاده از داروهایی مثل متوکلوپرومید هم می‌تواند در کنترل علائمی مثل استفراغ مؤثر باشد؛ اما باید با نظر پزشک متخصص مصرف شود. اگر برای کنترل سوء هاضمه خود از داروهای ضد اسید بدون نسخه استفاده می‌کنید و بعد از 6 ماه علائم شما بهتر نشد، حتماً به یک متخصص گوارش مراجعه کنید. مشاهده علائمی چون تنگی نفس، مشکل در بلع، خون در مدفوع و کاهش وزن بی‌دلیل در کنار سوء هاضمه زنگ هشدار یک بیماری جدی‌تر هستند؛ در صورت مشاهده این علائم، حتماً توسط یک پزشک ویزیت شوید.
منابع:
